Μεγαλώνοντας…

Μεγαλώνοντας…

Η έννοια της οικογένειας – έμφυλα στερεότυπα στην οικογένεια- Σεξουαλική Αγωγή και Υγεία

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ (ΠΚΔ) ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Το σχέδιο δράσης «Μεγαλώνοντας…» περιλαμβάνει:

1. Έντυπο με τη δομή του ΠΚΔ (με στοχοθεσία, μεθοδολογία, αναλυτικές οδηγίες εφαρμογής του συνόλου των επιμέρους εργαστηρίων) σε αρχείο επεξεργάσιμης μορφής
2. Υλικό των Εργαστηρίων (σύνδεσμοι, εικόνες, 16 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ) σε αρχεία επεξεργάσιμης μορφής
3. Προτάσεις για δυνατότητα επέκτασης του ΠΚΔ
4. Φύλλα Αυτοαξιολόγησης μαθητών/τριών
5. Έντυπο περιγραφικής αξιολόγηση μαθητή/τριας (για τον/την εκπαιδευτικό)
6. Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Το σχέδιο δράσης καλύπτει 2 θεματικές ενότητες:

1^Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:

«ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΩ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ & ΕΥΘΥΝΗ (Ανθρώπινα Δικαιώματα ) και

2^Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:

«ΖΩ ΚΑΛΥΤΕΡΑ – ΕΥ ΖΗΝ» – (Αυτομέριμνα – Ψυχική και Συναισθηματική Υγεία, Πρόληψη – Γνωρίζω το σώμα μου – Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση

ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ

Το σχέδιο δράσης “Μεγαλώνοντας…” με 16 εργαστήρια, θα μπορούσε – με μετατροπές – να απευθυνθεί σε όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Τα φύλλα εργασίας του διατίθενται ως αρχεία pdf αλλά και word, αν κάποιος/α εκπαιδευτικός επιθυμεί να τα αναπροσαρμόσει.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ

Τίτλος: «Μεγαλώνοντας…» (Η έννοια της οικογένειας – έμφυλα στερεότυπα στην οικογένεια- Σεξουαλική Αγωγή και Υγεία )

ΣΤΟΧΟΙ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ

Δεξιότητες

Δεξιότητες μάθησης 21ου αιώνα (4cs)

Παραγωγική μάθηση μέσω των τεχνών και της δημιουργικότητας

Δεξιότητες της κοινωνικής ζωής

Δεξιότητες διαμεσολάβησης και κοινωνικής ενσυναίσθησης

Επιμέρους στόχοι

Με την ολοκλήρωση των εργαστηρίων δεξιοτήτων αναμένεται οι μαθητές/τριες:

• Να κατανοήσουν την ευρύτερη έννοια της λέξης «οικογένεια» καθώς και  την δυναμική πορεία εξέλιξης της έννοιας αυτής στο χρόνο με ότι θετικό ή αρνητικό μπορεί να εμπεριέχει.
• Να ευαισθητοποιηθούν ως προς την αποφυγή διαιώνισης των έμφυλων στερεοτύπων σε ότι αφορά στις ευθύνες της οικογένειας.  Να κατανοήσουν ότι  δεν υπάρχουν «γυναικείες» ή «αντρικές» δουλειές και πώς όλα τα μέλη μιας οικογένειας μπορούν  να ανταποκριθούν, στο μέτρο του δυνατού,  σε κάθε ευθύνη που αφορά στην οικογένεια.
• Να προσεγγίσουν ως απόλυτα φυσιολογικές τις αλλαγές στο σώμα τους, στη συμπεριφορά τους, στις σχέσεις τους, στις ευθύνες και τους ρόλους τους, καθώς περνούν από την παιδική στην εφηβική ηλικία και στην ενηλικίωση.
• Να κατανοήσουν την ιδιωτικότητα ως δικαίωμα απολύτως σεβαστό για τους/τις ίδιους/ες και τους/τις άλλους/ες.
• Να συνειδητοποιήσουν την σημαντικότητα της συναίνεσης.
• Να κατανοήσουν – μέσα από την ενασχόλησή τους με άρθρα της  Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού – τις έννοιες επικοινωνία (λεκτική ή μη), βία (ψυχολογική ή σωματική, λεκτική ή μη).
• Να κατανοήσουν μορφές βίας (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, οικονομική…) και να υιοθετήσουν στάσεις και συμπεριφορές  άμυνας και προστασίας.

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1 – Τίτλος: «Τι σημαίνει οικογένεια;»

Ήδη σε προηγούμενο μάθημα ο/η εκπαιδευτικός έχει ζητήσει από τα παιδιά να φέρουν στο σχολείο εικόνες ή φωτογραφίες που να δείχνουν μία οικογένεια. (Αναμένεται να φέρουν οικογένειες με μωρά ή νήπια, με πιο μεγάλα παιδιά, με παππούδες και γιαγιάδες, με τον έναν μόνο γονιό, οικογένειες με ζώα κ.ά.)

Η προσέγγιση του 1^ου εργαστηρίου ξεκινάει  με συζήτηση στην ολομέλεια γύρω από το θέμα: «Τι είναι η οικογένεια;». Ό,τι λένε τα παιδιά καταγράφεται στον πίνακα (ιδεοθύελλα).

Ακολουθεί συζήτηση στην οποία θίγονται θέματα  όπως:

• Ποια μπορεί να είναι τα μέλη μιας οικογένειας;
• Οικογένειες έχουν μόνο οι άνθρωποι;
• Ποιες μορφές οικογένειας γνωρίζεις;
• Πώς ήταν παλαιότερα οι οικογένειες; Άλλαξε η μορφή της οικογένειας μέσα στο χρόνο;
• Ποιοι παράγοντες μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα μέσα σε μια οικογένεια και να καθορίσουν την μορφή της;

Αναμένεται να γίνει αναφορά στις μορφές που μπορεί να έχει μία οικογένεια (πυρηνική, διευρυμένη, μονογονεϊκή…) καθώς επίσης και στην δυναμική πορεία εξέλιξης της έννοιας «οικογένεια» στο χρόνο με ότι θετικό ή αρνητικό μπορεί να εμπεριέχει.

Στη συνέχεια μοιράζεται (σε ατομική βάση) το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Έχει τίτλο: «Τι σημαίνει οικογένεια;» Τα παιδιά καλούνται να συμπληρώσουν προτάσεις  ή μόνο λέξεις στην ακροστιχίδα της λέξης ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ.  Κατόπιν στην ολομέλεια και σε κύκλο όποιο παιδί το επιθυμεί διαβάζει τις προτάσεις ή τις λέξεις που έγραψε και μιλάει για την οικογένειά του.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 – Τίτλος: «Έμφυλα στερεότυπα στην οικογένεια»

Θεατρικό παιχνίδι- Παντομίμα

Τα παιδιά καλούνται –χωρίς να μιλήσουν- μόνο με κινήσεις να υποδυθούν ένα μέλος της οικογένειας, την μαμά, τον μπαμπά, το παιδί…

Μόλις το παιχνίδι ολοκληρωθεί και χωρίς να ακολουθήσει συζήτηση ή σχολιασμός των δρώμενων μοιράζεται στις ομάδες των παιδιών το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2. Στο φύλλο εργασίας οι ομάδες καλούνται να «μοιράσουν» ευθύνες και αρμοδιότητες στα μέλη μιας οικογένειας.

Οι εργασίες των ομάδων παρουσιάζονται στην ολομέλεια και ακολουθεί συζήτηση με τα παρακάτω θέματα:

• Ποιες δουλειές θεωρούνται «γυναικείες»;
• Ποιες δουλειές θεωρούνται «αντρικές»;
• Τα παιδιά ως μέλη μιας οικογένειας πρέπει να αναλαμβάνουν ευθύνες;
• Ποια προβλήματα δημιουργούνται σε μια οικογένεια που μοιράζει με λάθος τρόπο τις ευθύνες των μελών της;

Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα τη φράση: «έμφυλα στερεότυπα» και καλεί τα παιδιά να πουν, αν ξέρουν ή μπορούν να μαντέψουν τι σημαίνει η φράση. Με την βοήθειά του/της εκπαιδευτικού η προσπάθειά τους κατευθύνεται προς τις παρακάτω επιστημονικές παραδοχές:

• Τα στερεότυπα είναι προσχηματισμένες πεποιθήσεις ή απόψεις για άτομα ή ομάδες ανθρώπων,
• Τα στερεότυπα βασίζονται σε υποθέσεις και προκαταλήψεις και όχι σε αντικειμενικά στοιχεία.
• Υπάρχουν στερεότυπα που μπορούν να μας επηρεάζουν ασυνείδητα, χωρίς να το καταλαβαίνουμε και έχουν την «δύναμη» να μας κάνουν επιρρεπείς στο να ενεργούμε χωρίς τη θέλησή μας με τρόπους που δεν ταιριάζουν με τις αξίες μας.

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με τα παιδιά να εντοπίζουν μόνα τους και χωρίς ενοχές, ποια έμφυλα στερεότυπα χωρίς να το καταλαβαίνουν, αναπαρήγαγαν με την παντομίμα τους.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 – Τίτλος: «Η οικογένειά μου… τόσο διαφορετική και τόσο ίδια με τις υπόλοιπες οικογένειες…»

Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στις ομάδες το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3. Περιέχει τέσσερα σενάρια που παρουσιάζουν τέσσερις πολύ διαφορετικές μεταξύ τους οικογένειες. Οι ομάδες καλούνται να μελετήσουν τα σενάρια. Ενημερώνονται επίσης ότι μετά την συζήτηση στην ολομέλεια θα αναλάβει κάθε ομάδα τη δραματοποίηση ενός σεναρίου.

Θέματα συζήτησης μετά την εργασία των ομάδων.

• Ποιοι παράγοντες δημιουργούν προβλήματα στις οικογένειες των σεναρίων; Ποια είναι αυτά τα προβλήματα;
• Ποιες διαφορές υπάρχουν μεταξύ των τεσσάρων αυτών οικογενειών;
• Υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ τους;
• Ποιες πιθανές λύσεις θα μπορούσατε να προτείνετε σε κάθε οικογένεια;
• Πώς μπορείς να εκφράσεις με έργα την αγάπη σου στα μέλη της οικογένειάς σου;

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 – Τίτλος: «Μεγαλώνοντας… αλλάζω»

Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει ένα κολάζ εικόνων στον πίνακα της τάξης.

Έχει ήδη ζητήσει σε προηγούμενο μάθημα από τα παιδιά, που το επιθυμούν,  να φέρουν στο σχολείο φωτογραφίες τους από την βρεφική ηλικία μέχρι και σήμερα. Οι φωτογραφίες –με τη συναίνεση των παιδιών- περιφέρονται στις ομάδες. Ακολουθεί συζήτηση στην οποία αναφέρονται οι έννοιες: «παιδί», «έφηβος»,  «ενήλικας». Τα παιδιά καλούνται να εντοπίσουν τόσο στις δικές τους φωτογραφίες όσο και στην εικόνα του πίνακα, τις αλλαγές, που παρατηρούν. Ό,τι λένε τα παιδιά γράφεται στον πίνακα. Ο/Η εκπαιδευτικός κατευθύνει την συζήτηση και σε αλλαγές που «δεν φαίνονται» στις εικόνες και τελικά η ολομέλεια καταλήγει να κατηγοριοποιήσει τις αλλαγές, που αναφέρθηκαν ως αλλαγές:

• στην εμφάνιση
• στο χαρακτήρα
• στις συνήθειες
• στους ρόλους και τις ευθύνες

Η συζήτηση συνεχίζεται γύρω από ερωτήματα του τύπου:

• Πότε παρατηρήσατε τις αλλαγές, που αναφέρατε;
• Πώς νιώσατε για αυτές τις αλλαγές;
• Τι μας συμβαίνει τελικά “Μεγαλώνοντας”;

Στόχος της συζήτησης είναι να κατανοήσουν τα παιδιά ότι αυτές οι αλλαγές:

• συμβαίνουν σε όλους τους ανθρώπους
• είναι τελείως διαφορετικός ο τρόπος με τον οποίο αλλάζει κάθε άνθρωπος
• είναι απόλυτα φυσιολογικό να αλλάζουμε μεγαλώνοντας

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4. Έξι διαφορετικά παιδιά αλλάζουν με τον δικό τους τρόπο σε έξι διαφορετικά σενάρια. Οι ομάδες καλούνται να εντοπίσουν αυτές τις αλλαγές και να τις κατηγοριοποιήσουν. Μετά την παρουσίαση των ομαδικών εργασιών η ολομέλεια εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές στις εργασίες και τα αποτελέσματα των ομάδων.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5  – Τίτλος: «Μια νέα ζωή γεννιέται»

Σε ότι αφορά στην Στ τάξη το συγκεκριμένο εργαστήριο προγραμματίζεται να γίνει μετά την ολοκλήρωση της ενότητας «Αναπαραγωγικό Σύστημα» στη Φυσική. Τα παιδιά έχουν ήδη έρθει σε επαφή με θέματα όπως:

• Γυναικείο και αντρικό αναπαραγωγικό σύστημα (όργανα και λειτουργίες)
• Η σύλληψη και η κύηση
• Η εγκυμοσύνη και η γέννηση

Με το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 καλούνται να φρεσκάρουν τις γνώσεις τους. Στη συζήτηση που ακολουθεί γίνεται αναφορά στα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος και τη λειτουργία τους.

Στη συνέχεια τα παιδιά παρακολουθούν ένα βίντεο, ένα animation που παρουσιάζει την πορεία της ζωής του εμβρύου από την ώρα της σύλληψης μέχρι την γέννηση.: https://youtu.be/Z6qsvKS4Q10?feature=shared

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με τα παιδιά να εκφράζουν εντυπώσεις και τυχόν απορίες. Ό,τι συζητήθηκε στην τάξη  και ο/η εκπαιδευτικός φρόντισε να αναφερθούν συνοψίζονται στην παρακάτω εικόνα που προβάλλεται στον πίνακα.

πηγή εικόνας

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 6 – Τίτλος: «Το σώμα μου μού ανήκει»

Ο/Η εκπαιδευτικός θέτει στις ομάδες των παιδιών το ερώτημα:

-Τι μπορεί να σημαίνει η φράση «Το σώμα μου μού ανήκει».

Οι ομάδες συσκέπτονται για λίγα λεπτά και στη συνέχεια παρουσιάζουν στην ολομέλεια τις απόψεις τους. Καθετί που ακούγεται καταγράφεται στον πίνακα της τάξης.

Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να σκεφτούν ότι το σώμα μας είναι όπως το σπίτι μας.

Τονίζουμε ότι το σώμα μας μάς ανήκει και ότι μπορούμε να επιλέξουμε σε ποιους θα επιτρέψουμε να μας αγκαλιάσουν, να μας φιλήσουν ή να μας αγγίξουν, έτσι όπως επιλέγουμε σε ποιους θα ανοίξουμε την πόρτα του σπιτιού μας.

Ακολουθεί συζήτηση με τα ερωτήματα που θέτει το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6.

Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει μία εικόνα ενός παιδιού, της Τζο.

• Στην Τζο δεν αρέσει και πολύ να την αγκαλιάζουν ή να την φιλούν. Είναι φυσιολογικό;
• Από κάποιους όμως αισθάνεται όμορφα όταν την αγκαλιάζουν/ φιλούν. Ποιοι μπορεί να είναι αυτοί;
• Αν δεν θέλει να την αγκαλιάσουν/ φιλήσουν, έχει δικαίωμα να πει «ΟΧΙ»!
• Αν νιώσει πολύ άσχημα από μια αγκαλιά ή ένα φιλί, τι μπορεί να κάνει;  Θα πρέπει να το αναφέρει σε κάποιον; Σε ποιον;

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια.

Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός διαβάζει την παρακάτω ιστορία:

«Η Μαρία είναι πολύ κοινωνική και της αρέσει να κάνει παρέα ακόμη και με μεγαλύτερα άτομα, φίλους των γονιών της, όταν αυτοί έρχονται στο σπίτι τους για επίσκεψη. Μια μέρα όμως, ένας φίλος της οικογένειας, τον οποίο η Μαρία φωνάζει «θείο Κώστα», την επισκέφτηκε στο δωμάτιό της για να τη χαιρετήσει όπως είπε ενόσω η μητέρα της ετοίμαζε τους καφέδες στη κουζίνα. Ο κύριος Κώστας την αγκάλιασε και τη φίλησε στο μάγουλο στοργικά, όπως έκανε συνήθως αλλά στη συνέχεια την άγγιξε κάτω από τη φούστα της και της ψιθύρισε στο αυτί γλυκά να κρατήσει αυτό το άγγιγμα μυστικό. Η Μαρία, για όλη την υπόλοιπη μέρα ήταν πολύ μπερδεμένη και συγχυσμένη. Δεν της άρεσε καθόλου το άγγιγμα του θείου Κώστα αλλά απ’ την άλλη δεν ήθελε να το αναφέρει στους γονείς της. Προβληματιζόταν για το αν η ίδια είχε παρεξηγήσει την κίνηση του θείου Κώστα και τις προθέσεις του. Λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν ο θείος Κώστας τους επισκέφτηκε και πάλι, βρήκε ξανά τρόπο να βρεθεί μόνος με τη Μαρία και να επαναλάβει το άγγιγμα κάτω από τη φούστα της.

Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει από τις ομάδες να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν την ιστορία.

Οι ιστορίες των ομάδων παρουσιάζονται στην ολομέλεια και στη συζήτηση που ακολουθεί τονίζονται τα παρακάτω:

Αν ποτέ μας συμβεί κάτι ανάλογο με αυτό που συνέβη στην Μαρία!

1. Αποφεύγουμε να μένουμε μόνοι με το άτομο που μας κάνει να νιώθουμε άβολα.
2. Δεν αφήνουμε κανέναν να μας αγγίξει με τρόπο που δεν μας αρέσει.
3. ΚΑΝΟΝΑΣ: Μιλάμε ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ σε έναν ενήλικα που εμπιστευόμαστε.

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με τα παιδιά να εκφράζουν εντυπώσεις και τυχόν απορίες.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7 – Τίτλος: -«Η Κίκο και το χέρι» – Ο Κανόνας του Εσωρούχου

Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει το video «Η Κίκο και το Χέρι».

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια Τα παιδιά  αναφέρουν τις εντυπώσεις τους από το παραμύθι.

Η συζήτηση εστιάζει στα παρακάτω:

• Ποιο παιχνίδι έπαιξε η Κίκο και το χέρι;
• Σε ποιες φάσεις του παιχνιδιού η Κίκο ένιωθε όμορφα;
• Πότε άρχισε να νιώθει άβολα;
• Πώς σχολιάζετε την άρνηση της Κίκο στην πρόταση που του έκανε το χέρι να αγγίξει το εσώρουχό της;
• Γιατί αρνήθηκε και πώς μπορεί να ένιωσε;
• Τι της είπε το χέρι;
• Ποιος είναι τελικά ο κανόνας του εσώρουχου;

Η συζήτηση που ακολουθεί καταλήγει στον κανόνα:

ΚΑΝΟΝΑΣ

«Ένα παιδί δεν πρέπει να αγγίζεται από άλλους στα μέρη του σώματος που συνήθως καλύπτονται από το εσώρουχο. Επίσης, δεν πρέπει να αγγίζει και εκείνο τους άλλους σε αυτά τα σημεία.»

Δραστηριότητα:

Τα παιδιά ζωγραφίζουν αφίσα, στην οποία παρουσιάζουν τον  «Κανόνα του εσώρουχου».

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 – Τίτλος: Πώς να λέω «όχι» – ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΡΟΛΩΝ

Ο/Η εκπαιδευτικός ζητάει από τα παιδιά να δημιουργήσουν έναν κύκλο στην τάξη ή την αυλή του σχολείου και τους δίνει μία μπάλα.

Εξηγεί πώς το παιδί που κρατάει την μπάλα θα την ρίχνει σε ένα άλλο παιδί της επιλογής του και ταυτόχρονα θα του ζητάει να κάνει κάτι μη επιτρεπτό, κάτι «κακό».

Παράδειγμα:

«Πέτα μια πέτρα και σπάσε ένα τζάμι του σχολείου.»

«Πέταξε την τσάντα της συμμαθήτριάς σου στον κάδο με τα σκουπίδια.»

«Μίλα με αγένεια στο/στην  δάσκαλο/δασκάλα σου.» κλπ

Το παιδί που παίρνει την μπάλα θα πρέπει να αρνείται έντονα και με σταθερότητα. Θα πρέπει να εντοπίζει το «κακό» σε ό,τι του ζητάνε να κάνει και να εξηγεί γιατί δεν υπάρχει καμία περίπτωση να το κάνει.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

Επέκταση εργαστηρίου 8

Ο/Η εκπαιδευτικός οργανώνει συνάντηση με τους γονείς των παιδιών της τάξης, για να ενημερωθούν για τον  «Κανόνα του Εσώρουχου», όπως προτείνεται και από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έτσι ώστε να προβληματιστούν για το πώς Θα μπορούσαν και οι ίδιοι να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους να προστατεύουν το σώμα τους.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 9  -Τίτλος: Υγιείς σχέσεις με …  φλερτ

Ο στόχος αυτής της δραστηριότητας δεν είναι να διδάξει πώς φλερτάρουν οι άνθρωποι.

Τα παιδιά, ιδιαίτερα των πιο μεγάλων τάξεων, βρίσκονται σε μια ηλικία που ξεκινά η έκφραση της σεξουαλικότητάς τους. Είναι σημαντικό λοιπόν να μην νιώθουν ενοχικά για δικές τους αθώες συμπεριφορές προς άλλα άτομα για τα οποία τρέφουν τρυφερά αισθήματα. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουν ότι τέτοιες συμπεριφορές είναι απόλυτα αποδεκτές όταν εκφράζονται στο πλαίσιο του σεβασμού της ιδιωτικότητας του άλλου. Όπως επίσης σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουν τη σημαντικότητα της συναίνεσης.

Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα τη λέξη ΦΛΕΡΤ.

Καλεί τα παιδιά να δώσουν την ερμηνεία της λέξης. Τα κατευθύνει με ερωτήματα του τύπου:

• Είναι το φλερτ συμπεριφορά ή συναίσθημα;
• Πώς εκφράζεται το φλερτ;
• Φλερτάρουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο;
• Τι μπορεί να προκαλέσει;
• Μπορεί κάποιο άτομο να χαρεί μετά από μια πιθανή έκφραση φλερτ από άλλο άτομο;
• Ποια θετικά συναισθήματα μπορεί να προκαλέσει το φλερτ σε ένα άτομο;
• Μπορεί κάποιο άτομο να μην χαρεί μετά από μια πιθανή έκφραση φλερτ από άλλο άτομο;
• Αν φλερτάροντας κάποιο άτομο διαπιστώσω ότι το κάνω να νιώθει άβολα τι πρέπει να κάνω;
• Τι είναι η ιδιωτικότητα και ποιους αφορά;
• Η ιδιωτικότητα και το φλερτ σχετίζονται;
• Σε ποια ηλικία φλερτάρουν οι άνθρωποι;
• Τι είναι η συναίνεση;
• Η συναίνεση και το φλερτ σχετίζονται;

(ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 7 : ΦΛΕΡΤ – Ιδεοθύελλα)

Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει χαρτάκια στα παιδιά και ζητάει να γράψουν 3 λέξεις που πιστεύουν ότι περιγράφουν το φλερτ. Μαζεύουμε τα χαρτάκια σε ένα κουτί και τα ανακατεύουμε.

Κάθε παιδί επιλέγει τυχαία ένα χαρτάκι και το διαβάζει. Ό,τι ακούγεται καταγράφεται στον πίνακα γύρω από τη λέξη ΦΛΕΡΤ (ιδεοθύελλα).

Ακολουθεί συζήτηση για τις σκέψεις που εκφράστηκαν από τα παιδιά.

(Στη δραστηριότητα αυτή καλό είναι ο/η εκπαιδευτικός να ελέγξει διακριτικά το περιεχόμενο των χαρτιών, ώστε να αποφύγει δυσάρεστες καταστάσεις από ανάρμοστα γραφόμενα. Στην περίπτωση αυτή ενημερώνεται το παιδί για τη διαπίστωσή μας και το καλούμε να γράψει ένα νέο χαρτάκι, αν το επιθυμεί.)

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με 3 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8: ΦΛΕΡΤ – Συναισθήματα (ΑΠΟΤΎΠΩΣΗ αποτελεσμάτων ιδεοθύελλας)

Β. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 9: Τι είναι το ΦΛΕΡΤ (προσωπική τελική έκφραση συναισθημάτων)

Γ. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 10: ΦΛΕΡΤ – Αφίσα

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 – Τίτλος: Μορφές επικοινωνίας

Ο/Η εκπαιδευτικός προβάλλει στον πίνακα την παρακάτω εικόνα:

Ο/Η εκπαιδευτικός προκαλεί συζήτηση γύρω από τα παρακάτω ερωτήματα:

• Πώς γνωρίζουμε ότι η εικόνα αναπαριστά μια οικογένεια; (αγκαλισμένα άτομα, μωρό που θηλάζει, προστατευτικές αγκαλιές…)
• Ποια συναισθήματα διακρίνονται στα πρόσωπα των μελών της οικογένειας; (ηρεμία, χαρά, γαλήνη…)
• Τι δημιουργεί αυτά τα συναισθήματα; (ασφάλεια, εμπιστοσύνη…)
• Είναι άραγε πάντα έτσι αυτή η οικογένεια; Πώς αλλιώς μπορούμε να τη δούμε; (αναστατωμένη σε στιγμές έντασης…)
• Τι δημιουργεί ένταση σε μια οικογένεια και γενικά ανάμεσα στους ανθρώπους; (διαφωνίες, προβλήματα, διαφορετικές γνώμες, διαφορετικές προτεραιότητες…)
• Πώς πρέπει να επιλύονται τα προβλήματα σχέσεων; (με ήρεμη λεκτική ή μη λεκτική συμπεριφορά: ένας καλός λόγος, με κατανόηση και ενσυναίσθηση, με υποστήριξη, με βοήθεια, με μια αγκαλιά…)
• Μπορούμε να επικοινωνούμε μόνο μιλώντας; (λεκτική ή μη λεκτική επικοινωνία)
• Μπορούμε να κάνουμε τον άλλο να νιώσει άσχημα μόνο με πράξεις; (λεκτική και μη λεκτική βία)

Στη συνέχεια ο/η εκπαιδευτικός μοιράζει στις ομάδες το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 11: Μορφές επικοινωνίας – Μορφές βίας

Το φύλλο εργασίας παρουσιάζει σκίτσα ανθρώπων που αναπαριστούν σκηνές από συμπεριφορές στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν.

Οι ομάδες καλούνται να γράψουν κάτω από κάθε αναπαράσταση κάποιες από τις λέξεις που τους δίνονται σε παρένθεση (Οι λέξεις είναι: αποτελεσματική επικοινωνία – μη αποτελεσματική επικοινωνία- ψυχολογική βία – σωματική βία – εργασιακή βία – σεξουαλική βία)

Το εργαστήριο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων των εργασιών των ομάδων και με συζήτηση στην ολομέλεια.

Ο/Η εκπαιδευτικός συνοψίζει όσα ακούστηκαν στο εργαστήριο με τα παρακάτω που γράφει και στον πίνακα:

• Τα άτομα επικοινωνούν λεκτικά και μη λεκτικά
• Η επικοινωνία μεταξύ των ατόμων μπορεί να είναι αποτελεσματική ή μη αποτελεσματική
• Η βία που ασκεί ένα άτομο μπορεί να είναι σωματική ή ψυχολογική
• Κάθε μορφή βίας μπορεί να είναι λεκτική και μη λεκτική.

Ο/Η εκπαιδευτικός προσπαθώντας να ορίσει τις μορφές βίας, οδηγείται στη διαπίστωση ότι είναι πολύ λεπτές οι γραμμές που διαχωρίζουν τη μια μορφή βίας από την άλλη. Μια μορφή βίας πολύ συχνά συνυπάρχει με μιαν άλλη (π.χ. η σωματική ή ψυχολογική βία μπορεί να είναι λεκτική ή μη λεκτική, η σωματική βία μπορεί να εμπεριέχει και ψυχολογική βία). ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 11  Τίτλος: Συνδέοντας τις μορφές βίας με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του παιδιού

Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στις ομάδες 2 (ενημερωτικά) φύλλα εργασίας:

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 12: Μορφές βίας

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 13: Η σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού

Ζητάει από τις ομάδες να μελετήσουν για λίγα λεπτά τα φύλλα εργασίας.

Ενημερώνει τις ομάδες ότι σε λίγο θα λάβουν καρτέλες με ημιτελείς ιστορίες παιδιών.

Στις ιστορίες αυτές κάποιος (ο θύτης) καταπατάει κάποιο από τα βασικά δικαιώματα ενός παιδιού (το θύμα).

Οι ομάδες θα πρέπει:

• Να εντοπίσουν τον θύτη της ιστορίας και να αναγνωρίσουν τη μορφή βίας που ασκεί στο θύμα (το παιδί).
• Να εντοπίσουν το δικαίωμα του παιδιού που καταπατείται.
• Να συνδέσουν την ιστορία τους με κάποιο από τα άρθρα της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των παιδιών.
• Να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τις ιστορίες.
• Να προτείνουν λύσεις.

Ακολουθεί η παρουσίαση των εργασιών των ομάδων.

Στην συζήτηση που θα ακολουθήσει ο/η εκπαιδευτικός επιδιώκει να ακούσει τα ίδια τα παιδιά να δηλώνουν πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για ένα παιδί- θύμα να απευθυνθεί κάπου για παροχή βοήθειας. Είναι πολύ σημαντικό οι μαθητές/τριες να κατανοήσουν ότι κάθε παιδί –θύμα έχει δικαίωμα και πρέπει να απευθυνθεί στους γονείς του, στους δασκάλους του, σε ένα ενήλικα που εμπιστεύεται ή σε φίλους.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;

ΤΕΛΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Α. ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ/PORTFOLIO:

Τα παιδιά συμπληρώνουν τον ατομικό τους φάκελο με τις τελευταίες εργασίες –δραστηριότητες και μελετούν μία τελευταία φορά και όλες τις υπόλοιπες. Έχοντας συνολικά στο μυαλό τους το σύνολο των εργαστηρίων του σχεδίου δράσης “Μεγαλώνοντας” προχωράνε στην αυτοαξιολόγησή τους.

Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Μοιράζεται ερωτηματολόγιο, ένα ΦΥΛΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 15) μέσω του οποίου το παιδί καλείται να αυτοπροσδιορίσει το βαθμό επίτευξης των στόχων του προγράμματος και των στόχων που έθεσε το ίδιο για τον εαυτό του.

Ο/Η εκπαιδευτικός συμπληρώνει επίσης ένα φύλλο περιγραφικής αξιολόγησης (ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 16) για κάθε παιδί, το οποίο και προστίθεται στο portfolio του παιδιού (ή και δίνεται στους γονείς).

Φορείς και άλλες συνεργασίες που θα εμπλουτίσουν το σχέδιο δράσης (προτάσεις)

Εκπαιδευτικοί φορείς του ευρύτερου Δήμου

Τοπικοί σύλλογοι

Εκκλησία

Δημοτική και Σχολική Βιβλιοθήκη

Εκπαιδευτικοί άλλων του σχολείου μας –Εκπαιδευτικοί ΕΕΠ και ΕΒΠ

Γονείς

Ειδικά σχολεία

Επαγγελματίες της ευρύτερης κοινότητας του σχολείου που σχετίζονται με το πρόγραμμα

Τελικά προϊόντα που παρήχθησαν από τους/τις μαθητές/τριες κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων (προτάσεις)

Οι μαθητές/τριες παράγουν γραπτά κείμενα και κατασκευές. Γράφουν άρθρα που τα δημοσιεύουν στο blog της τάξης τους, στην ιστοσελίδα του σχολείου, στον τοπικό τύπο με στόχο να παρουσιάσουν τις δημιουργίες τους και να εκφράσουν απόψεις, συναισθήματα και κρίσεις.

Εκδηλώσεις διάχυσης (προτάσεις)

Δημιουργία επιτραπέζιου παιχνιδιού. Το παιχνίδι μπορεί να είναι τύπου «φιδάκι» ή παιχνίδι γνώσεων με καρτέλες. Δωρεάν προς κατασκευή επιτραπέζια παιχνίδια διατίθενται ΕΔΩ! Το παιχνίδι σχεδιάζεται και κατασκευάζεται από τους/τις μαθητές/τριες στην τάξη τους.  Στη συνέχεια παρουσιάζεται στις υπόλοιπες τάξεις του σχολείου. Έτσι «παίζοντας» όλο το σχολείο έρχεται σε επαφή τόσο με τις γνώσεις όσο και με τις στάσεις που καλλιεργήθηκαν κατά την υλοποίηση του προγράμματος. Ο φάκελος με το σύνολο των εργασιών των παιδιών και το ΦΥΛΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ  δίνεται μέσω των παιδιών στους γονείς και τα παιδιά αναλαμβάνουν επί του συνόλου των εργασιών τους να περιγράψουν στο σπίτι: Τι έμαθαν; Πώς αισθάνθηκαν; Τι αποφάσισαν να εφαρμόσουν;

Σχεδιασμός, υλοποίηση και παρουσίαση σε όλο το σχολείο θεατρικού παιχνιδιού ή δρώμενου με θέμα μέσα από το πρόγραμμα.

Παρουσίαση σε γονείς και μαθητές του σχολείου αλλά και της ευρύτερης κοινότητας, των εργασιών, των κατασκευών και γενικά όλου του παραγόμενου υλικού στο πλαίσιο εκδήλωσης, που διοργανώνεται για το σκοπό αυτό.

Δημοσίευση εργασιών, κατασκευών και όλου του παραγόμενου υλικού στο blog της τάξης, στην ιστοσελίδα του σχολείου, στον τοπικό τύπο κ.ά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. “Ταξίδι ζωής” Αγωγή Υγείας, Νέα Αναλυτικά Προγράμματα – Δημοτική εκπαίδευση – ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
2. “Αναγνωρίζοντας τα Έμφυλα Στερεότυπα μέσα από τη Μουσική” Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για Εφήβους – kmop@kmop.eu | www.kmop.eu
3. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου – Οδηγίες για εφαρμογή του υλικού “Κίκο και το Χέρι” https://www.pi.ac.cy/pi/index.php?option=com_content&view=article&id=3417%3A2021-11-01-11-05-50&catid=34%3A2010-06-02-08-27-34&Itemid=65&lang=el
4. ΦΥΣΙΚΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ – ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13. Αναπαραγωγικό Σύστημα (https://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2011/Fysika_ST-Dimotikou_html-empl/index_13.html)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Κατέβασέ τα ΕΔΩ!)

Κατέβασε ΕΔΩ κενό πρότυπο (έγγραφο word) για κατάθεση προγράμματος.