ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ: Εθελοντισμός -διαμεσολάβηση – Συμπερίληψη: Αλληλοσεβασμός, διαφορετικότητα
Τίτλος προγράμματος: “ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ”
Το πρόγραμμα ως προς τη στοχοθεσία, τη μεθοδολογία και την αξιολόγησή του παρουσιάζεται παρακάτω έτσι όπως εφαρμόστηκε σε παιδιά ΣΤ΄Δημοτικού στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Νάουσας.
Είναι βασισμένο στο σχέδιο εργασίας: «Γινόμαστε κοινωνικά υπεύθυνοι – Μαζί μπορούμε» τoυ Αμανατίδη Νικόλαου. Πλαισιώνεται από φύλλα εργασίας (δίνεται συνολική πρόσβαση σ’ αυτά στο τέλος του άρθρου) της εκπαιδευτικού Τσάντζου Ελένης.
Στόχοι Σχεδίου Δράσης
Δεξιότητες:
- Δεξιότητες μάθησης 21ου αιώνα (4cs)
- Παραγωγική μάθηση μέσω των τεχνών και της δημιουργικότητας
- Δεξιότητες της κοινωνικής ζωής
- Δεξιότητες διαμεσολάβησης και κοινωνικής ενσυναίσθησης
Στόχοι Προγράμματος:
Με την ολοκλήρωση των εργαστηρίων δεξιοτήτων αναμένεται οι μαθητές/τριες:
- Να μπουν στην διαδικασία να αξιολογούν και να ιεραρχούν τις ανάγκες τους. Να τις αναγνωρίζουν ως κοινές ανάγκες της ανθρωπότητας.
- Να ενημερωθούν για τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του Ο.Η.Ε και μέσα από την μελέτη τους να γνωρίσουν τα πολύ σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στον πλανήτη γη.
- Να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθησή τους νιώθοντας πολίτες με ευαισθησία και υπευθυνότητα, αλλά και με δύναμη να αλλάξουν τη ζωή τη δική τους και των άλλων.
- Να μπουν στη διαδικασία να προτείνουν λύσεις σε προβλήματα που αφορούν στη ζωή τους και στη ζωή των άλλων ανθρώπων.
ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1
Η προσέγγιση του 1ου εργαστηρίου γίνεται αρχικά με συζήτηση στην ολομέλεια γύρω από το θέμα: «Για ποιους λόγους οι άνθρωποι αναγκάζονται να ζήσουν αλλού;»
Γίνεται αναφορά σε αιτίες όπως:
- Ο πόλεμος
- Οι φυσικές καταστροφές
- Η καταδίωξη ή τρομοκρατία κ.ά.
Στη συνέχεια εισάγεται ένα σενάριο που αναφέρεται σε μια φυσική καταστροφή, (π.χ.: σεισμός, πυρκαγιά, πλημμύρα) και οι ομάδες καλούνται να αποφασίσουν ποιες θα είναι οι ενέργειες στις οποίες θα προβούν και ποια τα τρία μοναδικά – πολύ σημαντικά γι’ αυτούς- αντικείμενα που θα έπαιρναν μαζί τους.
Τα αποτελέσματα των εργασιών των ομάδων παρουσιάζονται στο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια με θέματα:
- Τι επιφέρει στις κοινωνίες μια καταστροφή ή ένας πόλεμος;
- Πόσο σημαντικό είναι να αναλαμβάνουμε δράση κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες προκειμένου να επιβιώσουμε;
- Ποια είναι τα σημαντικά πράγματα στη ζωή και γιατί;
ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2
Α΄ μέρος
Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει στα παιδιά ένα βίντεο (υλικό από εγκεκριμένες από το ΙΕΠ δράσεις για την προσφυγιά και τις καταστροφές) με τίτλο: Το σκληρό καρύδι:
Το βίντεο αναφέρεται στο ομότιτλο βιβλίο της Ελένη Σβορώνου. Η ιστορία του αφορά, στην Αϊσέ, ένα εννιάχρονο κορίτσι-πρόσφυγα από το Αφγανιστάν, που μιλάει με κέφι, τόλμη και λίγο παράπονο για τη ζωή της. Μοιράζεται τα ίδια βάσανα με όλα τα παιδιά της ηλικίας της: σχέσεις με τους συμμαθητές και τον αδερφό της, φιλίες, παιχνίδι… Αλλά έχει και τις δικές της, τις βαθύτερες έγνοιες για μια πατρίδα που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει.
Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει αποσπάσματα του βιβλίου στα παιδιά. Να σημειωθεί ότι το βιβλίο διατίθεται δωρεάν στην διεύθυνση: https://www.unhcr.org/gr/skliro_karydi. Η διεύθυνση αναρτάται στην ιστοσελίδα της τάξης και τα παιδιά παρακινούνται να το διαβάσουν στο σπίτι τους.
Β΄ μέρος
Σε επόμενο μάθημα οι ομάδες εργασίας καλούνται να τοποθετηθούν αρχικά προφορικά και στη συνέχεια γραπτά -στο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 – στα παρακάτω θέματα:
- Πότε φεύγουμε από τη χώρα μας με τη θέλησή μας και πότε αναγκαζόμαστε να φύγουμε χωρίς να το επιθυμούμε;
- Μπορείς να περιγράψεις την έννοια της λέξης «ξένος»;
- Πώς θα περιέγραφες τη λέξη «προσφυγιά»; Με ποια επίθετα θα την «στόλιζες»;
- Νομίζεις ότι οι Έλληνες ξέρουν από προσφυγιά; Γιατί;
- Αν ήσουν η Αϊσέ ή ο Αλοντίν τι θα χρειαζόσουν, ώστε να νιώσεις ασφαλής, όταν Θα βρισκόσουν ως πρόσφυγας σε έναν νέο τόπο;
- Σου δόθηκε η δύναμη να «σχεδιάσεις το μέλλον της Αϊσέ». Μπορείς να περιγράψεις τη ζωή της 20 χρόνια μετά; Πού θα βρίσκεται; Τι θα έχει πετύχει; Πώς θα ζει;
Ακολουθεί παρουσίαση των ομαδικών εργασιών και συζήτηση στην ολομέλεια.
Γ΄ μέρος
Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει στα παιδιά το παρακάτω βίντεο:
Μετά την βραβευμένη “χωρίς λόγια” ταινία μικρού μήκους ο/η εκπαιδευτικός καλεί τα παιδιά χωρίς κανένα δικό του/της σχόλιο και χωρίς κανένα σχόλιο από τα ίδια τα παιδιά να γράψουν σε ομάδες την υπόθεση της ταινίας που παρακολούθησαν. Τα παιδιά παρακινούνται να αναφερθούν όχι μόνο στην πλοκή της ιστορίας αλλά και στα συναισθήματα που αυτή τους δημιούργησε.
Ακολουθεί η παρουσίαση των εργασιών των ομάδων. Εντοπίζονται ομοιότητες και διαφορές σε όσα οι ομάδες κατέγραψαν.
Στο τέλος του εργαστηρίου ο/η εκπαιδευτικός ενημερώνει τα παιδιά ότι η ταινία που παρακολούθησαν είναι μια ιστορία εμπνευσμένη από αληθινό γεγονός. Είναι βραζιλιάνικη ταινία κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους που προκρίθηκε για τα Βραβεία Όσκαρ το 2021. «Το μήνυμα της ταινίας είναι η ενσυναίσθηση για τους άλλους», λένε οι Hilario και Pece, σκηνοθέτες της ταινίας. «Ότι μπορεί κανείς να κάνει τεράστια διαφορά στις ζωές των άλλων με το να είναι απλώς ευγενικός. Μας κάνει να αναλογιστούμε τη σημασία της παρατήρησης, της ακρόασης και της κατανόησης ότι δεν μπορούμε να κρίνουμε τους ανθρώπους χωρίς να γνωρίζουμε τι κρύβεται πίσω από την εμπειρία τους. Όλοι περνούν καταστάσεις που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε, επομένως πρέπει να είμαστε ευγενικοί μεταξύ μας. Γι’ αυτό σκεφτήκαμε να φέρουμε ενσυναίσθηση και ελπίδα σε αυτή την αφήγηση.
ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ:
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3ο
Ο/Η εκπαιδευτικός παρουσιάζει αρχικά μια εικόνα με τους 17 Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης του Ο.Η.Ε.
Καταγράφονται στον πίνακα οι στόχοι με την σειρά που εμφανίζονται στην εικόνα και τα παιδιά καλούνται να εκφραστούν αβίαστα και αυθόρμητα για κάθε στόχο που διαβάζουν. Ό,τι «ακούγεται» καταγράφεται στον πίνακα δίπλα σε κάθε στόχο. (Ιδεοθύελλα)
- Μηδενική φτώχεια
- Μηδενική πείνα
- Καλή υγεία και ευημερία
- Ποιοτική εκπαίδευση
- Ισότητα των φύλων
- Καθαρό νερό – Αποχέτευση
- Φτηνή και καθαρή ενέργεια
- Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
- Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές
- Λιγότερες ανισότητες
- Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
- Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
- Δράση για το κλίμα
- Ζωή στο νερό
- Ζωή στη στεριά
- Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί
- Συνεργασία για τους στόχους
Στη συνέχεια εκπαιδευτικός και παιδιά επισκέπτονται την ιστοσελίδα https://inactionforabetterworld.com/17-pagkosmioi-stoxoi/, από όπου και αντλούν περισσότερες πληροφορίες για το θέμα. Μαθαίνουν μεταξύ άλλων:
- Από ποιους, πότε και γιατί τέθηκαν οι «Οι 17 στόχοι Αειφόρου Ανάπτυξης»
- Προσωπικές ενέργειες που μπορεί να πράξει ο καθένας για την υποστήριξη των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης . (Δίνεται δωρεάν πρόσβαση σε ενημερωτικό έντυπο)
Ακολουθεί προβολή σχετικού βίντεο:
ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ 4, 5 ΚΑΙ 6
(Κοινή διδακτική προσέγγιση εργαστηρίων 4, 5, 6)
Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ σχετικό με τους 17 στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης του Ο.Η.Ε. (πηγή αναπροσαρμοσμένου υλικού: https://csr.ert.gr/keep/17-stoxoi-viosimis-anaptyxis/)
Το φυλλάδιο εστιάζει κυρίως στην παρουσίαση των προβλημάτων, που οι 190 ηγέτες στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών – που εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο της ανθρωπότητας – δεσμεύτηκαν να λύσουν. Αν η Παγκόσμια αυτή συμφωνία τηρηθεί τότε ο κόσμος μας θα μεταμορφωθεί σε έναν κόσμο χωρίς φτώχεια, πείνα και ανισότητες. Έναν κόσμο με αξιοπρεπή εργασία και καλή εκπαίδευση, έναν κόσμο ειρηνικό χωρίς την απειλή της κλιματικής αλλαγής, έναν κόσμο που μέσα από τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, θα μεριμνά για τις ανάγκες όχι μόνο της σημερινής γενιάς αλλά και των μελλοντικών γενεών.
Τα παιδιά καλούνται να σκεφτούν τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε αυτό να συμβεί.
Να καταγράψουν ενέργειες που θα αφορούν θεσμούς, οργανώσεις και άτομα.
Να σκεφτούν τρόπους με τους οποίους μπορούν και τα ίδια ως μαθητές και μέλη της οικογένειάς τους να συνεισφέρουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι 17 βιώσιμοι στόχοι χωρίζονται από τον/την εκπαιδευτικό σε τρεις ομάδες.
Η πρώτη ομάδα αφορά στους στόχους 1 έως και 6, η δεύτερη στους στόχους 7 έως και 12 και η τρίτη ομάδα στους υπόλοιπους.
Μοιράζονται τρία φύλλα εργασίας:
Στο εργαστήριο 4 το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
Στο εργαστήριο 5 το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5
Στο εργαστήριο 4 το ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6
Ακολουθεί η παρουσίαση των ομαδικών εργασιών και συζήτηση στην ολομέλεια.
Στο τέλος κάθε εργαστηρίου τα παιδιά αναστοχάζονται:
Τι έμαθα; Πως αισθάνθηκα; Τι μπορώ να εφαρμόσω;
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 7
ΤΕΛΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Α. ΑΤΟΜΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ/PORTFOLIO:
Τα παιδιά συμπληρώνουν τον ατομικό τους φάκελο με τις τελευταίες εργασίες –δραστηριότητες και μελετούν μία τελευταία φορά και όλες τις υπόλοιπες. Έχοντας συνολικά στο μυαλό τους το σύνολο των εργαστηρίων της ενότητας προχωράνε στην αυτό-αξιολόγησή τους.
Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Μοιράζεται ερωτηματολόγιο, ένα ΦΥΛΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΥΤΟ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ μέσω του οποίου το παιδί καλείται να αυτοπροσδιορίσει το βαθμό επίτευξης των στόχων του προγράμματος και των στόχων που έθεσε το ίδιο για τον εαυτό του.
Φορείς και άλλες συνεργασίες που θα εμπλουτίσουν το πρόγραμμά μας (προτάσεις)
- Εκπαιδευτικοί φορείς του ευρύτερου Δήμου
- Τοπικοί σύλλογοι
- Εκκλησία
- Δημοτική και Σχολική Βιβλιοθήκη
- Εκπαιδευτικοί άλλων του σχολείου μας –Εκπαιδευτικοί ΕΕΠ και ΕΒΠ
- Γονείς
- Ειδικά σχολεία
- Επαγγελματίες της ευρύτερης κοινότητας του σχολείου που σχετίζονται με το πρόγραμμα
Τελικά προϊόντα που παρήχθησαν από τους/τις μαθητές/τριες κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων (προτάσεις)
Οι μαθητές/τριες παράγουν γραπτά κείμενα και κατασκευές. Γράφουν άρθρα που τα δημοσιεύουν στο blog της τάξης τους, στην ιστοσελίδα του σχολείου, στον τοπικό τύπο με στόχο να παρουσιάσουν τις δημιουργίες τους και να εκφράσουν απόψεις, συναισθήματα και κρίσεις.
Εκδηλώσεις διάχυσης (προτάσεις)
- Δημιουργία επιτραπέζιου παιχνιδιού. Το παιχνίδι μπορεί να είναι τύπου «φιδάκι» ή παιχνίδι γνώσεων με καρτέλες. Δωρεάν προς κατασκευή επιτραπέζια παιχνίδια διατίθενται ΕΔΩ! Το παιχνίδι σχεδιάζεται και κατασκευάζεται από τους/τις μαθητές/τριες στην τάξη τους. Στη συνέχεια παρουσιάζεται στις υπόλοιπες τάξεις του σχολείου. Έτσι «παίζοντας» όλο το σχολείο έρχεται σε επαφή τόσο με τις γνώσεις όσο και με τις στάσεις που καλλιεργήθηκαν κατά την υλοποίηση του προγράμματος. (Για το συγκεκριμένο πρόγραμμα διατίθεται δωρεάν στο διαδίκτυο το ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ: «Οι 17 στόχοι Αειφόρου Ανάπτυξης του Ο.Η.Ε.»)
- Ο φάκελος με το σύνολο των εργασιών των παιδιών και το ΦΥΛΛΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ δίνεται μέσω των παιδιών στους γονείς και τα παιδιά αναλαμβάνουν επί του συνόλου των εργασιών τους να περιγράψουν στο σπίτι: Τι έμαθαν; Πώς αισθάνθηκαν; Τι αποφάσισαν να εφαρμόσουν;
- Σχεδιασμός, υλοποίηση και παρουσίαση σε όλο το σχολείο θεατρικού παιχνιδιού ή δρώμενου με θέμα μέσα από το πρόγραμμα.
- Παρουσίαση σε γονείς και μαθητές του σχολείου αλλά και της ευρύτερης κοινότητας, των εργασιών, των κατασκευών και γενικά όλου του παραγόμενου υλικού στο πλαίσιο εκδήλωσης, που διοργανώνεται για το σκοπό αυτό.
- Δημοσίευση εργασιών, κατασκευών και όλου του παραγόμενου υλικού στο blog της τάξης, στην ιστοσελίδα του σχολείου, στον τοπικό τύπο κ.ά.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Κατέβασε τα φύλλα εργασίας ΕΔΩ!
Κατέβασε ΕΔΩ κενό πρότυπο (έγγραφο word) για κατάθεση προγράμματος.